Veel mensen vragen aan mij wat kan je nou wel en niet kan zeggen tijdens een overlijden, plechtigheid of condoleance. Dat is een goede vraag en voor iedereen anders, want zeg je goedemorgen, welkom of tot ziens?
Tips en mijn ervaringen deel ik in dit nieuwe artikel van Uitvaartnieuwtjes.
Zenuwen
Als mensen te maken krijgen met een overlijden, heerst er altijd een wat gespannen sfeer. Vaak zorgt die sfeer ervoor dat je zenuwachtig bent en daardoor “verkeerde” dingen kan zeggen. Achteraf kan je jezelf dan voor de kop slaan. Zo ken jij vast wel iemand die gefeliciteerd zei in plaats van gecondoleerd. Of zegt er iemand tegen jou “tot ziens”, waar achteraan wordt gezegd: “maar niet hier hoor”. Vaak zijn dit uitingen die ontstaan vanuit spanning of die niet helemaal doordacht zijn. Daar kan jij niks aan doen en overkomt je door de gehele situatie.
Goedemorgen
“Goedemorgen mevrouw, welkom bij de uitvaart van Annie Jansen. U kunt hier uw jas ophangen, daar is het toilet en u mag hier plaatsnemen. Wij nodigen u straks uit om plaats te nemen in de aula voor de dienst van Annie. Fijn dat u er bent.”
Hierboven staat een geciteerd stuk tekst hoe een ontvangst zou kunnen zijn bij een plechtigheid. Het klinkt erg vriendelijk en zeer beleefd, maar zou jij iemand aanspreken met goedemorgen? De een zegt van wel, want het is vriendelijk en haalt de ongemakkelijkheid toch ook wel een beetje weg. Daarentegen zegt de ander dat het helemaal geen goedemorgen is. Waar doe je dan goed aan?
Vaak krijg ik de vraag wat ik tijdens een ontvangst vooraf gaand aan een plechtigheid zeg tegen de genodigden. Ik begroet de mensen met een vriendelijk knikje of zeg heel soms “hallo”, maar dat vind ik erg afstandelijk klinken. Ik voel mij prettig bij een vriendelijk knikje en daarna de nodige uitleg, als daar om wordt gevraagd.
Tot ziens
Wat vaak wordt gezegd is “tot ziens”, gewoon omdat het redelijk standaard is om te zeggen als je ergens weggaat. Tijdens een uitvaart kan dit apart overkomen, want je wilt diegene niet een volgende keer zien op een uitvaart. Wel ergens anders. Dat wordt er dan ook vaak achteraan gezegd, “tot ziens, maar niet hier”.
Wat wel kan is “dag” of wederom een knikje, dat doe ik vaak. Ik heb dit mijzelf aangeleerd om zo te voorkomen dat ik als medewerker dingen zeg die niet gepast zijn. Een genodigde kan in het ergste geval een klacht indienen als er “tot ziens” wordt gezegd. En ja, dit gebeurt zeker…
Reacties op
Stel er zegt iemand “goedemorgen” tegen je en jij zegt het terug als medewerker. De genodigde reageert terecht dat het helemaal geen goedemorgen is… Hoe reageer jij hier dan op? Een reactie die ik voorbij hoorde komen was: “Toch wens ik u het goede toe vanmorgen”. Een goed antwoord, vind ik.
Een genodigde zegt “tot ziens” tegen jou en jij zegt het terug als medewerker. De genodigde zegt, maar niet hier hopelijk! Hier lost de genodigde zelf de ongemakkelijke situatie op. Stel hij zou dat niet doen, kan je altijd zelf zeggen, maar hopelijk op een andere plek!
Wat een mooie opening kan zijn als jij je niet helemaal fijn voelt bij een hallo, dag of knikje is iemand begroeten met de voornaam (mits je die weet) met veel warmte en meeleven in je stem. Let wel op, dit is niet altijd geschikt.
Uit reacties van families blijkt vaak of zij dit oprijs stellen ja of nee.
Tips
- Reageer hoe jij benaderd zou willen worden in zo’n situatie
- Reageer gepast
- Blijf professioneel
- Soms is een knikje al genoeg
- Reageer met gevoel, je staat tenslotte op een uitvaart
- Je houding zegt ook al veel
Eigen ervaringen
Een mevrouw: “ik kom voor het afscheid van mevrouw Annie Jansen, waar moet ik dan zijn?”. Ik antwoordde hierop: “als u langs het gebouw loopt en dan de hoek om gaat, ziet u daar onder de luifel een bordje met afscheidskamers. Daar wacht mijn collega u op.” De mevrouw bedankte mij en liep vervolgens mijn route naar de afscheidskamers.
Mijn collega keek mij aan en zei dat ik dit echt niet kon zeggen. Ik reageerde verontwaardigd, omdat ik niet snapte wat ze bedoelde.
Als je “de hoek om” zegt, betekent dat: “sterven, dood gaan” volgens Encyclo. Ik was mijzelf hier zo niet van bewust, dat ik wel door de grond kon zakken toen ik het hoorde. Het leek alsof de vrouw dit ook niet doorhad en was blij met mijn hulp. Een situatie die ik zeker niet vergeet en die hopelijk, bij mij, niet meer voorkomt.